Hoe klinkt de innerlijke stem die jouw richting bepaalt? Is dat een onvoorwaardelijke stem die vanuit rust richting aangeeft? Of wonen die 2 oudjes uit de Muppetshow – Statler & Waldorf – in jouw hoofd en maken ze je soms horendol?
Dit artikel is het tweede van een artikelenreeks rond de onzichtbare impact van trauma op ons (professionele) leven.
De intentie was er al langer, gezien de verregaande impact ervan op ons mens-zijn en de maatschappij in haar geheel. Voor mij is het de olifant in de kamer die niemand lijkt te zien, of juister nog: het paard van Troje dat ons de hinderlaag intrekt zonder dat we er ons bewust van zijn.
Maar ik vond de juiste woorden niet. ‘Trauma’ is een beladen woord dat mensen vaak afschrikt. Tot ik onlangs in het boek ‘Weg van de Eenvoud’ van Godfried Ijsseling inspiratie en een prachtige metafoor voor deze thematiek vond en de puzzelstukjes in elkaar klikten.
Een bus vol chauffeurs
In het vorige artikel ‘Hoe bewust leef jij?’ heb ik de metafoor van de jas van Godfried IJsseling gebruikt om te laten zien wat er gebeurt bij ingrijpende gebeurtenissen die krasjes op de ziel nalaten.
Wil je bewuster worden van hoe jij in het leven staat? Ga dan eens je interne dialoog observeren. De stemmetjes die je in jouw hoofd hoort –in bepaalde stromingen van de psychologie ook wel subpersoonlijkheden genoemd – kunnen je immers heel zinvolle informatie geven.
De stem van de volwassen waarnemer
Een deel van ons groeit uit tot de volwassene die we nu zijn. Het is diegene die voor zichzelf kan zorgen, kan zien wat we waard zijn en wat onze meerwaarde is. De volwassene kan op een onthechte en rustige manier ‘uitzoomen’ en kijken naar wat er zich voor doet, zonder ‘gevangen’ te worden in oude verhalen.
De stem van het gekwetste kind
Een deel van ons blijft echter altijd klein. Het is het gekwetste kind in ons dat nog steeds hunkert naar de zorg, liefde en goedkeuring van onze ouders, ondanks het feit dat we al lang geen klein, weerloos kind meer zijn dat afhangt van de ouderlijke zorg. Deze stem is vaak te herkennen door een overdreven emotionele reactie op een voorval.
De ‘nooit genoeg’-stem van de kritische ouder
De beschermingslagen of overlevingsmechanismen hebben vooral tot doel de pijn van de blauwe plekken te vermijden. De inerlijke stem die hierbij hoort is vaak de stem van de kritische ouder die risico’s ziet, die wil beschermen en beheersen door waarschuwingen, door grenzen te stellen en normen en regels op te leggen.
Het is een voorwaardelijke stem, die vaak herhaalt wat we tijdens onze kindertijd zelf van onze ouders gehoord hebben. Het is degene die je aanzet tot prestaties. Het is de stem die niet gauw tevreden is, want het kan altijd beter...
Verwarring troef?
Heb jij het gevoel de éne keer naar links en de volgende keer naar rechts te slaan? Dan zijn jouw gekwetste kind en kritische ouder waarschijnlijk aan het bekvechten… Die twee zijn heel verschillend, waardoor we geen continuïteit vinden in onszelf. We switchen voortdurend tussen de verschillende stemmen, wat leidt tot twijfel en verwarring.
En het toppunt is dat geen van die stemmen gelijk heeft. Het zijn schimmen uit het verleden. Het zijn reacties op een oude film die zich keer op keer in jouw hoofd afspeelt…
Naar meer rust door jezelf waar te nemen
De enige die al dat innerlijk gekrakeel op een neutrale, onbevangen manier kan waarnemen is de volwassen IK. In potentie heeft de volwassene – door zijn rechtstreekse en ongekleurde blik op de werkelijkheid – een veel grotere wijsheid dan de andere subpersoonlijkheden die vaak de boventoon voeren in interne discussies. Maar die wijsheid wordt zelden volledig ingezet omdat de volwassen IK vaak in slaap is gedommeld en de regie heeft overgelaten aan het gekwetste kind en de kritische ouder. In de praktijk uit zich dat doordat we onze levens over het algemeen op de automatische piloot invullen.
Er is zelfbewustzijn voor nodig om de innerlijke stemmen te ont-war(r)en, te waarderen voor wat zij aan bescherming hebben geboden, maar misschien ook hen te ‘ontslaan’ van hun taken, vooral wanneer ze in het heden niet meer helpen.
Groeien door onvoorwaardelijke zelfacceptatie
Er is nog een speler in onze interne poppenkast waar ik je graag aan voorstel: de voedende ouder. De voedende ouder geeft bedding, ondersteunt, moedigt aan en geeft vertrouwen. De liefde van de voedende ouder is onvoorwaardelijk – je bent goed zoals je bent.
Als je naar aanleiding van het lezen van dit artikel zou vaststellen dat de automatische piloot het heeft overgenomen, laat het dan jouw voedende ouder zijn die je vanuit onvoorwaardelijke zelfacceptatie weer uitnodigt om zelf achter het stuur te gaan zitten.
Heb je het gevoel dat je tijdelijk een co-piloot kan gebruiken? Dan reis ik graag een poosje met jou mee, totdat jij weer zelf het stuur stevig in handen hebt.